កម្ពុជា-ថៃចោទគ្នាទៅវិញទៅមកពាក់ព័ន្ធនឹងដាក់គ្រាប់មីននៅតាមព្រំដែន

កម្ពុជា-ថៃចោទគ្នាទៅវិញទៅមកពាក់ព័ន្ធនឹងដាក់គ្រាប់មីននៅតាមព្រំដែន

ភ្នំពេញ៖ ភាពតានតឹងរវាងប្រទេសថៃ និងកម្ពុជា កំពុងកើនឡើង បន្ទាប់ពីមានករណីផ្ទុះគ្រាប់មីនកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលបានបណ្ដាលឱ្យទាហានថៃ ៣ នាក់រងរបួសនៅតាមព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ។

ប្រទេសថៃគ្រោងនឹឆ្លើយតបសងសឹកនៅថ្ងៃនេះ (ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥) ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយអះអាងថា គ្រាប់មីនទាំងនោះត្រូវបានបង្កប់ថ្មីៗដោយកម្លាំងកម្ពុជានៅក្នុងទឹកដីថៃ។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាបានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ ហើយបានឆ្លើយតបដោយចោទប្រកាន់ថា ប្រទេសថៃខ្លួនឯងអាចទទួលខុសត្រូវ ឬថាឧប្បត្តិហេតុនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។

តាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍ បានឱ្យដឹងថា មជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដោះអាសន្នរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃសម្រាប់ព្រំដែនថៃ-កម្ពុជា ដែលរួមមានមន្ត្រីពីក្រសួងការបរទេស និងទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិផ្សេងៗ នឹងជួបប្រជុំគ្នានៅការិយាល័យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិនៅថ្ងៃនេះ ដើម្បីកំណត់ការឆ្លើយតបផ្លូវការរបស់ថៃមកលើប្រទេសកម្ពុជា។

ប្រភពដដែលបន្តថា បញ្ហាខាងលើននេះ បានកើតមានឡើង បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំបិទទ្វារកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដែលលទ្ធផលពីតំបន់យោធាទី ២ បានបញ្ជាក់ថា ការផ្ទុះនេះបណ្ដាលមកពី «គ្រាប់មីនដែលបង្កប់ថ្មី»។

មន្ត្រីយោធាថៃបានរាយការណ៍ថា បានរកឃើញគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្សចំនួន ៨ គ្រាប់ ប្រភេទ PMN-2 ដែលផលិតនៅរុស្ស៊ី ហើយមិនមែនជាប្រភេទដែលកងទ័ពថៃប្រើប្រាស់នោះទេ។ គ្រាប់មីនទាំងនោះត្រូវបានរកឃើញចម្ងាយ ១០០-១៥០ ម៉ែត្រហួសពីខ្សែបន្ទាត់ដាក់ពង្រាយរបស់យោធាកម្ពុជា ប៉ុន្តែស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីថៃ។ សញ្ញាសម្គាល់ច្បាស់លាស់ និងការដាក់នៅលើផ្ទៃដីបង្ហាញថា គ្រាប់មីនទាំងនោះគឺថ្មី មិនមែនគ្រាប់មីនចាស់ដែលដុះស្មៅគ្របនោះទេ។

ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ លោក ហេង រតនា អគ្គនាយកមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចីគ្រាប់មីនកម្ពុជា (ស៊ីម៉ាក់) បានច្រានចោលការសន្និដ្ឋានរបស់ថៃ ដោយបានអះអាងថា កម្ពុជាបានប្រកាន់ខ្ជាប់របស់កម្ពុជាចំពោះអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា (អនុសញ្ញាហាមឃាត់គ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្ស)។ លោកថែមទាំងបានលើកឡើងថា មានការអះអាងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថា យោធាថៃជាអ្នកដាក់គ្រាប់មីនទាំងនោះ ហើយបានរិះគន់អាជ្ញាធរថៃដែលមិនបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានហ្មត់ចត់។

លោកថ្លែងថា៖«បញ្ហានេះ ខ្ញុំថាសូមពិនិត្យមេីលទិដ្ឋភាពច្បាប់នៃអនុសញ្ញាមីនអន្តរជាតិនេះ ត្រង់មាត្រាទី៥ មានចែងច្បាស់ថា បូរណភាពទឹកដីអ្នកណាអ្នកនោះទទួលខុសត្រូវ»។

លោកសង្កត់ធ្ងន់ទៀតថា « ជាក់ស្តែងឃើញមានរូបភាពតាមប្រពន្ធ័សង្គមជាច្រើននៅស្រុកសៀម បានធ្វើការផ្សព្វផ្សាយរូបភាពសកម្មភាពទាហ៊ានសៀមសម្រុកដាក់គ្រាប់មីនថ្មីៗតាមព្រំដែនខ្មែរ-សៀម តើរដ្ឋបាលសៀមនិងអង្គការដោះមីននៅសៀមមានចាត់វិធានការស៊ើបអង្កេតឬនៅ និងបានប្តឹងទៅថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសសៀមឱ្យចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ឬនៅ? រឿងនេះករណីចង់ប្តឹងកម្ពុជាទៅUNពិតជាល្អហើយ ដូចនេះគួរតែបបួលគ្នាដោយកាន់ដៃកម្ពុជាទៅប្តឹងនៅICJ តែម្តង ព្រោះថាICJ ជាតុលាការរបស់UNនេះស្រាប់!» ។

ជាការឆ្លើយតបតាមកាសែតបាងបកកប៉ុស្តិ៍ ឧត្ដមសេនីយ៍ទោ វិនថៃ ស៊ូវ៉ារី អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពភូមិន្ទថៃ (RTA) បានច្រានចោលយ៉ាងខ្លាំងនូវការលើកឡើងរបស់លោក ហេង រតនា ដោយចាត់ទុកថាជាការអះអាង «មិនពិត បំភាន់ និងប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី»។ លោកបានបញ្ជាក់ថា គ្រាប់មីនប្រភេទ PMN-2 មិនមាននៅក្នុងបញ្ជីសារពើភណ្ឌរបស់កងទ័ពថៃទេ។

ឧត្ដមសេនីយ៍ទោ វិនថៃ ក៏បានបំភ្លឺផងដែរចំពោះភស្តុតាងរូបថត និងវីដេអូរបស់កម្ពុជា ដែល allegedly បង្ហាញពីទាហានថៃដាក់គ្រាប់មីន ដោយបានបញ្ជាក់ថា រូបភាពទាំងនោះគឺថតចេញពីប្រតិបត្តិការហ្វឹកហ្វឺន ឬបោសសម្អាតរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពមីនមនុស្សធម៌ថៃ (TMAC) មិនមែនជាការដាក់ពង្រាយគ្រាប់មីនសកម្មនោះទេ។ លោកបានហៅការបង្ហាញព័ត៌មានបែបនេះថាជា “ការបំភ្លៃការពិត និងបង្កការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រទេសថៃ”។

បញ្ហានេះ នេះក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការបកស្រាយខុសគ្នាទៅលើអនុសញ្ញាអូតាវ៉ាផងដែរ។ ការអះអាងរបស់លោក ហេង រតនា ថា គ្រាប់មីនត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងទឹកដីថៃ នឹងដាក់ការទទួលខុសត្រូវលើប្រទេសថៃក្នុងការបោសសម្អាតមីនក្រោមមាត្រា ៥ នៃអនុសញ្ញា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ឧត្ដមសេនីយ៍ទោ វិនថៃ បានបញ្ជាក់ថា នេះគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា គ្រាប់មីនទាំងនោះស្ថិតនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យរបស់ថៃប៉ុណ្ណោះ ដែលបង្ហាញពី «ទង្វើនៃការជ្រៀតជ្រែកឆ្លងដែន ដោយគ្រាប់មីនត្រូវបានបង្កប់ដោយសម្ងាត់នៅលើដីថៃ»។

លោកក៏បានចង្អុលបង្ហាញពីភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នានៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការរបស់កម្ពុជា លោក ហេង រតនា បង្ហាញថា គ្រាប់មីនស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីថៃ ខណៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានអះអាងថា ទាហានថៃបានជាន់គ្រាប់មីន នៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ ឧត្ដមសេនីយ៍ទោ វិនថៃ បានចាត់ទុកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្ទុយគ្នានេះថា «ឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នានៅរបស់កម្ពុជា] និងបង្ហាញពីការប៉ុនប៉ងបរាជ័យក្នុងការបំភ្លៃការពិត»។

ប្រទេសថៃបានអំពាវនាវឱ្យកម្ពុជាបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយ “ព័ត៌មានមិនពិត” ដោយព្រមានថា “នេះអាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងការទូតតានតឹង និងបំភាន់សហគមន៍អន្តរជាតិ”។ រដ្ឋាភិបាលថៃ តាមរយៈក្រសួងការបរទេស និងយោធា កំពុងពិចារណាដាក់ពាក្យបណ្ដឹងផ្លូវការទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់ពីការរំលោភអនុសញ្ញាអូតាវ៉ារបស់កម្ពុជា។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមអ្នកជាតិនិយមថៃបានធ្វើបាតុកម្មនៅស្ថានទូតកម្ពុជាក្នុងទីក្រុងបាងកកកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹងឧប្បត្តិហេតុគ្រាប់មីន និងថ្កោលទោសកម្ពុជាចំពោះអ្វីដែលពួកគេជឿថាជាការដាក់គ្រាប់មីនថ្មី។ ទោះបីជាមានភាពតានតឹងកើនឡើង និងការអះអាងរបស់យោធាថា ខ្លួនត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចសម្រាប់ប្រតិកម្មយុទ្ធសាស្ត្រ “សមស្រប” ក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលថៃបានបញ្ជាក់ថា ខ្លួននៅតែប្ដេជ្ញាចិត្តដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនដោយសន្តិវិធី។

ជុំវិញបញ្ហានេះ ក្រសួងការពារជាតិ កម្ពុជា បដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការចោទប្រកាន់របស់ភាគីថៃមកលើកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនឹងការរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីនរបស់ទាហានថៃចំនួនបីនាក់ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ នៅក្នុងភូមិតេជោមរកត ឃុំមរកត ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ។

ក្រសួង រំលឹកថា កម្ពុជាតែងតែបានដាស់តឿនឱ្យភាគីថៃអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ នូវការឯកភាពគ្នាលើតម្រាយផ្លូវសម្រាប់ការដើរល្បាត ដោយសារតែតំបន់ទាំងនេះនៅមានគ្រាប់មីនមិនទាន់ផ្ទុះជាច្រើន ដែលសូម្បីតែប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក៏ត្រូវបានរងគ្រោះផងដែរ៕