អ្វីដែលប្រទេសថៃចង់បានពីកិច្ចប្រជុំ APEC

អ្វីដែលប្រទេសថៃចង់បានពីកិច្ចប្រជុំ APEC

ការជួបប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងបាងកកនៅថ្ងៃទី ១៨-១៩ វិច្ឆិកា ប៉ុន្តែវានឹងមានភាពមិនច្បាស់លាស់ និងមានការខកចិត្តខ្លះសម្រាប់ប្រទេសថៃដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ។

ដោយមានការរំខានពីសំណាក់ព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោកដែលហួសពីការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន ប្រទេសថៃនឹងប្រឈមមុខនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូល G-20 ដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងមុនកិច្ចប្រជុំ APEC តែរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះនៅកោះបាលីនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ហើយក៏នឹងត្រូវប្រឈមមុខនឹងផលប៉ះពាល់ពីសំណាក់សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែនផងដែរ។

ទោះបីជាមានរឿងរ៉ាវនយោបាយមួយចំនួនបានកើតឡើងនៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំរបស់ APEC នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសថៃនៅអាចទទួលបានផលចំណេញខ្លះៗពីតំណែងជាប្រធានកិច្ចប្រជុំនៅឆ្នាំ ២០២២ ដែរ។ ប៉ុន្តែតើអ្វីដែលប្រទេសថៃរំពឹងថានឹងអាចសម្រេចបាន?

ប្រធានបទរបស់ប្រទេសថៃសម្រាប់ឆ្នាំនេះក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះគឺ «បើកចំហ ការតភ្ជាប់ និងតុល្យភាព» ហើយវាក៏នឹងបែងចែកលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំដែលអាចកើតមានឡើងជា ៣ ប្រភេទ រួមមាន៖ ការបើកចំហតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទៅកាន់កាលានុវត្តភាពថ្មី, ការតភ្ជាប់សម្រាប់គ្រប់ទំហំពាណិជ្ជកម្ម និងការសម្រេចបាននូវតុល្យភាពគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃភាពជាដៃគូរបស់ APEC។

ភាគច្រើនពួកគេនឹងត្រូវផ្តោតទៅលើការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងការវិនិយោគ ដែលនឹងរួមមានទាំងការរាប់បញ្ចូលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ, បរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ការធ្វើអាជីវកម្ម និងការបន្តការសន្ទនាស្តីពីតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីនៃតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (FTAAP) ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមពាណិជ្ជកម្មរបស់តំបន់នេះ។ ប្រទេសថៃនឹងត្រូវផ្តោតទៅលើការដោះស្រាយនូវបណ្តាឧបសគ្គទាំងផ្នែករូបវន្ត និងនយោបាយដែលបានកើតឡើងចំពោះវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍ដែលបានរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។

ប្រាក់ចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍បានធ្លាក់ចុះពីជិត ៤០ លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មកនៅត្រឹម ៦,៧ លានដុល្លានៅឆ្នាំ ២០២០ ដែលការធ្លាក់ចុះនេះបានបង្កការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់អាជីវកម្មក្នុងស្រុកជាខ្លាំង។ គេអាចនឹងមានគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមខ្លះ ដោយសារតែប្រទេសថៃរំពឹងថានឹងទទួលបានប្រាក់ចំណូលប្រហែល ១១ ពាន់លានដុល្លារវិញ ក្រោយការត្រលប់មកវិញរបស់ភ្ញៀវទេសចរថ្មីជាង ៧,៥ លាននាក់នៅចន្លោះខែកក្កដា ដល់ចុងឆ្នាំ ២០២២ ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់គោលដៅចម្បងៗមួយចំនួនដូចជាទីក្រុងបាងកក ខេត្តភូកេត និងកោះសាមុយ។

ខណៈពេលដែលអ្នកខ្លះសង្ឃឹមថា ការវិលត្រឡប់ទៅកាន់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកថ្មី (CPTPP) កំពុងតែជិតសម្រេចបាន ទីក្រុងបាងកកកំពុងរៀបចំផែនការផ្តោតសំខាន់ទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀង FTAPP ដែលអាចជួយជំរុញការនាំចេញពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសជាសមាជិកក្នុងតំបន់ឱ្យបានដល់ ៩% នៅឆ្នាំ ២០៣០ ហើយប្រទេសថៃអាចនឹងទទួលបានការកើនឡើងជាង ១៨%។ ប្រសិនបើវាត្រូវបានអនុម័ត កិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងគ្របដណ្តប់ទៅលើមនុស្សជិត ២,៩ ពាន់លាននាក់ជាមួយនឹង GDP សរុបចំនួន ៥២ ទ្រីលានដុល្លារ ស្មើនឹង ៦២% នៃ GDP សរុបរបស់ពិភពលោក។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា កំពុងតែមានទំនុកចិត្តទៅលើគំនិតដែលថាសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចនឹងអាចជួយជំរុញគោលបំណងធំមួយចំនួនរបស់ប្រទេសថៃ ដូចជាសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងការបង្កើនសមត្ថភាពទៅវិញទៅមក។ ការផ្លាស់ប្តូរឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលគឺជាការងារអាទិភាពមួយក្នុងរយៈពេលជាង ១ ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ដោយពួកគេរំពឹងទុកថា ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកនឹងមានភាពរីកចម្រើននៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។

របាយការណ៍របស់ Google ស្តីពី «សេដ្ឋកិច្ច» ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ បានបង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនងរវាងការងើបឡើងវិញពីវិបត្តិជំងឺរាតត្បាត និងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល។ ៣៤% នៃពាណិជ្ជករឌីជីថលជឿជាក់ថា ពួកគេនឹងមិនរួចផុតពីវិបត្តិជំងឺរាតត្បាតទេ ប្រសិនបើមិនមានថ្នាលឌីជីថលទេនោះ។

អាជីវកម្មរបស់ប្រទេសថៃជាច្រើនកំពុងប្រើប្រាស់មធ្យោបាយឌីជីថលដើម្បីទាក់ទងជាមួយអតិថិជនរបស់ពួកគេ ដោយក្នុងនោះ ៥៨% ក្នុងចំណោមពួកគេរំពឹងថានឹងអាចបង្កើនការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ទីផ្សារឌីជីថលបន្ថែមទៀតនៅក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ។

ប្រទេសថៃបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរតាមរយៈសេចក្តីព្រាងច្បាប់ «Thailand 4.0» ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាការបង្កើតថ្មីដើម្បីជម្រុញសេដ្ឋកិច្ច និងច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចភាគខាងកើត (EEC) ដែលជាការភ្ជាប់ខេត្តជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ប្រទេសថៃចំនួន៣ គឺខេត្ត Rayong ខេត្ត Chonburi និងខេត្ត Chachoengsao។ ផែនការ EEC មានគោលបំណងជំរុញការប្រកួតប្រជែងរបស់ប្រទេសថៃនៅក្នុងវិស័យចំនួន ១២ ផ្សេងគ្នា ដែលរួមមានទាំងវិស័យរថយន្ត គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច ទេសចរណ៍វេជ្ជសាស្រ្ត កសិកម្ម ឡូជីស្ទីក និងថាមពល។

ប៉ុន្តែប្រទេសថៃ នៅតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកមួយ ដោយសារកិច្ចប្រជុំ APEC ត្រូវបានបំបែកជា ២ ក្រុម។

នៅពេលដែលរដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុបានជួបប្រជុំគ្នានៅទីក្រុងបាងកកដើម្បីពិភាក្សាអំពីការស្តារឡើងវិញក្រោយវិបត្តិជំងឺរាតត្បាត ដែលបានកើតឡើងចំពេលការកើនឡើងនៃអត្រាអតិផរណាលើតម្លៃអាហារ និងថាមពល រដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុថៃ លោក Arkhom Termpittayapaisith ត្រូវបានបង្ខំឱ្យចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្នុងនាមជាប្រធាន ដោយសារប្រទេសជាសមាជិក APEC មិនអាចយល់ព្រមទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដូចធម្មតាបាន។ តាមពិត គ្មានការចេញផ្សាយនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍បែបនេះទេ ចាប់តាំងពីប្លុកនេះបានចាប់ផ្តើមកិច្ចប្រជុំកាលពីខែឧសភាមក។

មានកត្តាជំរុញចំនួន២ ដែលបង្កឱ្យមានការមិនចុះសម្រុងគ្នា នោះគឺភាពមិនប្រាកដប្រជាអំពីផលវិបាកអវិជ្ជមាននៅក្នុងតំបន់ពីសំណាក់ភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងវិស័យលំនៅដ្ឋានរបស់ប្រទេសចិន និងសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ខណៈប្រទេសជាសមាជិក APEC ជាច្រើន បានស្តីបន្ទោសថា ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានទាំងនេះត្រូវបានបង្កឡើងដោយការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។ ភាពតានតឹងទាំងនោះបានធ្វើឱ្យប្រទេសជាសមាជិក មួយចំនួនបានដាក់បញ្ចូលនូវការចោទប្រកាន់ផ្នែកនយោបាយខ្លះៗទៅក្នុងបរិយាកាសសេដ្ឋកិច្ចដែលតែងតែមានលក្ខណៈស្ងប់ស្ងាត់។

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី កាណាដា ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង និងញ៉ូហ្សេឡែន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដាច់ដោយឡែកមួយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២០ ខែតុលា ដោយជំរុញឱ្យរុស្ស៊ី «បញ្ចប់សង្រ្គាមរបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែន និងដកកងកម្លាំងរបស់ខ្លួនចេញ»។

ប្រទេសថៃក៏បានធ្វើឱ្យខ្លួនជួបប្រទះនឹងការលំបាកផងដែរ តាមរយៈការព្យាយាមសម្រុះសម្រួលភាគីទាំងពីរ និងការព្យាយាមការពារតំណែងជាប្រធានរបស់កិច្ចប្រជុំ APEC របស់ខ្លួន តាមរយៈការអញ្ជើញប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី Vladimir Putin ឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា។

ខណៈពេលដែលប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ចូ បៃឌិន នឹងត្រូវអវត្តមានដោយសារពិធីមង្គលការរបស់គ្រួសារ អនុប្រធានាធិបតីលោកស្រី Kamala Harris នឹងត្រូវចូលរួមជំនួសឱ្យការអវត្តមានរបស់គាត់។ ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង នៅមិនទាន់បានធ្វើការសម្រេចចិត្តនៅឡើយទេ។

អ្នកខ្លះបានលើកឡើងថា កង្វះតួរអង្គមហាអំណាចអាចធ្វើឱ្យតួនាទីនៃការដឹកនាំរបស់ប្រទេសថៃមានការធ្លាក់ចុះ ខណៈលោក បៃឌិន នឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំ G20 ដែលនេះគឺជាភាពផ្ទុយគ្នាស្រឡះ។

មានករណីមួយក៏អាចត្រូវបានគេលើកឡើងផងដែរថា ប្រទេសថៃបានធ្វើនូវទង្វើដ៏គួរឱ្យខ្មាស់អៀន តាមរយៈការបដិសេធចំពោះដំណោះស្រាយរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានថ្កោលទោសការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ីលើតំបន់ស៊ីវិលក្រោមហេតុផលថា វាអាចនឹងកាត់បន្ថយឱកាសសម្រាប់ការបន្តកិច្ចការការទូតរបស់ពួកគេ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសថៃក៏មានការព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់ចំពោះទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ី ចាប់តាំងពីសង្រ្គាមបានចាប់ផ្តើម ជាពិសេសនៅពេលដែលរដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មបានជួបប្រជុំគ្នាកាលពីខែឧសភា ហើយក៏មានការឈ្លោះប្រកែកគ្នារវាងក្រុមប្រទេសដែលគាំទ្ររុស្ស៊ី-ចិន និងក្រុមប្រទេសដែលជាសម្ព័ន្ធភាពយូរអង្វែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តំណាងប្រទេសលោកខាងលិចបានដើរចេញពីកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្ម នៅពេលដែលលោក Maksim Reshetnikov រដ្ឋមន្ត្រីអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់រុស្ស៊ី បានចាប់ផ្តើមថ្លែងសុន្ទរកថា។

ប្រទេសថៃត្រូវធ្វើការបង្វែរផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងការពឹងផ្អែករបស់វិស័យទេសចរណ៍យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើប្រទេសចិន។ ប្រទេសរុស្ស៊ីគឺជាកន្លែងដ៏ល្អមួយដើម្បីចាប់ផ្តើម ខណៈដែលមុនវិបត្តិជំងឺរាតត្បាតនៅឆ្នាំ ២០១៩ ប្រទេសរុស្ស៊ីគឺជាទីផ្សារទេសចរណ៍ធំជាងគេទី៧ សម្រាប់ប្រទេសថៃ ជាមួយនិងភ្ញៀវទេសចរណ៍ចំនួន ១,៤៨ លាននាក់ដែលបាននាំមកនូវថវិកាចំនួន ១០៣ ពាន់លានបាត ហើយប្រទេសរុស្ស៉ីក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរនៅក្នុងផែនការ EEC របស់ប្រទេសថៃ ។

ជាអកុសលសម្រាប់លោក ប្រាយុទ្ធ នយោបាយក្នុងតំបន់ទំនងជានឹងទាញទម្លាក់មហិច្ឆតារបស់កិច្ចប្រជុំ APEC របស់ប្រទេសថៃ។ វាក៏បានកើតឡើងផងដែរ មុនពេលដែលប្រទេស Papua New Guinea ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ នៅចំពេលមានភាពតានតឹងរវាងរដ្ឋបាល ត្រាំ និងប្រទេសចិន ហើយនៅពេលនោះប្រទេសជាសមាជិកក៏មិនបានយល់ស្របគ្នាទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់ទៅលើការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសចិនដូចគ្នា។

កិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់ APEC ផ្សេងៗទៀតក៏មានកិច្ចការមិនច្បាស់លាស់ផងដែរ ជាពិសេសនៅពេលដែលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា អវត្តមានពីកិច្ចប្រជុំនៅកោះបាលីកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ខណៈដែលប្រទេសចិនបានពង្រឹងជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងរង្វង់ប្រទេសជាសមាជិកនៅពេលអវត្តមានរបស់គាត់។

ទោះបីជាមានភាពវឹកវរក៏ដោយ ក៏ប្រទេសថៃគួរតែផ្តោតទៅលើការដឹកនាំការសន្ទនាអំពីកិច្ចព្រមព្រៀង FTAAP ដើម្បីបង្កើនសន្ទុះសម្រាប់ការតភ្ជាប់តាមរយៈសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងការបង្កើនល្បឿននៃការស្តារឡើងវិញក្រោយវិបត្តិជំងឺរាតត្បាត។ នយោបាយក្នុងតំបន់គឺជារឿងដែលចៀសមិនរួច ប៉ុន្តែជ័យជម្នះតូចៗដែលជារឿយៗបានកើតឡើងក្រោមការតាមដានរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនោះ ក៏នៅតែអាចសម្រេចបាន៕

Southeast Asia Globe