ផ្ទុះការតវ៉ាខ្លាំង! ថៃទាមទារការពន្យល់ពីយូណេស្កូ ជុំវិញការចុះបញ្ជីស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រថៃ ២២ រឿង ជាបេតិកភណ្ឌកម្ពុជា

ផ្ទុះការតវ៉ាខ្លាំង! ថៃទាមទារការពន្យល់ពីយូណេស្កូ ជុំវិញការចុះបញ្ជីស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រថៃ ២២ រឿង ជាបេតិកភណ្ឌកម្ពុជា

បាងកក៖ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថៃកំពុងពុះកញ្ជ្រោលដោយការរិះគន់ និងកំហឹង បន្ទាប់ពីមានរបាយការណ៍ថា កម្ពុជាបានចុះបញ្ជីស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រថៃចំនួន ២២ រឿង ជាផ្នែកមួយនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់ខ្លួនជាមួយអង្គការយូណេស្កូ ដោយត្រូវបានគេអះអាងថា មិនមានការជំទាស់ពីអាជ្ញាធរថៃឡើយ។ ឧប្បត្តិហេតុនេះបានបង្កឱ្យមានការតវ៉ាយ៉ាងគំហុក និងជំរុញឱ្យក្រសួងវប្បធម៌ថៃចេញបញ្ជាស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់។

តាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែត The Nation របស់ថៃ បាន ឱ្យដឹងថា របាយការណ៍ដែលបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយនៅលើបណ្ដាញសង្គមបានបង្ហាញថា ស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រទាំងនេះ ដែលមានឫសគល់យ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររាជវង្ស និងវប្បធម៌ថៃ ព្រមទាំងត្រូវបាននិពន្ធដោយអ្នកនិពន្ធថៃសុទ្ធសាធ ត្រូវបានចុះបញ្ជីក្រោមចំណងជើង «បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់កម្ពុជា»។ គោលបំណងនៃការចុះបញ្ជីនេះ ត្រូវបានគេអះអាងថា គឺដើម្បីគាំទ្រដល់ការសម្ដែងរបាំព្រះរាជទ្រព្យរបស់កម្ពុជា។

កម្ពុជាត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានអះអាងថា ស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រទាំងនេះត្រូវបាន «រស់ឡើងវិញ និងបញ្ចូលទៅក្នុងការសម្ដែងរបាំរាជវង្ស» ចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ ២០០២ ដោយចាប់ផ្តើមពីល្ខោនប្រជាប្រិយ «ព្រះថោងនាងនាគ» ដែលសន្មតថាត្រូវបាននិពន្ធនៅឆ្នាំ ១៩៣០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្របង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ បានសោយរាជ្យពីឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ ១៩២៧ មិនមែនដល់ឆ្នាំ ១៩៣០ ឡើយ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត «ព្រះថោងនាងនាគ» ត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជារឿងព្រេងនិទានរបស់កម្ពុជា ដែលមានការបកស្រាយផ្សេងៗគ្នា ជាជាងស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រជាក់លាក់ណាមួយដែលត្រូវបាននិពន្ធនៅឆ្នាំ ១៩៣០។ រីឯរឿង «នាងនាគព្រះខាណុង» របស់ថៃ គឺជារឿងព្រេងនិទានខ្មោចប្រពន្ធខ្មោចដ៏ល្បីល្បាញដាច់ដោយឡែកមួយ ដែលមិនមានការពាក់ព័ន្ធឡើយ។

ស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រទាំង ២២ រឿងដែលខ្លួនអះអាងជារបស់ខ្លួន និង កំពុងបង្កឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស រួមមាន៖
• ក្រៃថង (Krai Thong) – និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ២ (ផ្អែកលើរឿងព្រេងនិទានថៃ)
• ព្រះសមុទ្រ (Phra Samut) – និពន្ធដោយព្រះអង្គម្ចាស់វិជ័យចន្ទន៍
• អុនណារុត (Unnarut) – ល្ខោនរាជវង្សដោយព្រះបាទរាមាទី ១ (យកតាមល្ខោនសម័យអយុធ្យាចុង)
• ព្រះសាំង (Phra Sang) – ល្ខោនប្រជាប្រិយដោយព្រះបាទរាមាទី ២
• ព្រះធីណាវង្ស (Phra Thinawong) – រឿងព្រេងនិទានថៃកណ្តាល (បោះពុម្ពផ្សាយដំបូងនៅឆ្នាំ ១៩១៥)
• ចន្ទក្ខរុប (Chanthakhorop) – និពន្ធដោយកវីល្បីឈ្មោះស៊ុនថនភូ
• ព្រះវេស្សន្តរ (Phra Wetsandorn/Vessantara) – ជាស្នាដៃរបស់ចៅពញាព្រះឃ្លាំង (ហន)
• ឥណាវ (Inao) – ល្ខោនរបាំរាជវង្សដោយព្រះបាទរាមាទី ២
• អនិរុទ្ធកិន្នរី (Anirut Kinnari) – និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ១ (កែសម្រួលពីរឿងនិទានអុនណារុត)
• សុប្ផាលក្ខណ៍ (Supphalak) – ជំពូករងពីអុនណារុត (និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ១)
• រាមកេរ្តិ៍ (Ramakien) – វណ្ណកម្មរាមាយណៈរបស់ថៃ (និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ១ និងព្រះបាទរាមាទី ២)
• ព្រះសុធន-មនោរាហ៍ (Phra Sudthon-Manora) – ល្ខោនសម័យអយុធ្យា (ត្រូវបានកែសម្រួលជាកំណាព្យក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដោយព្រះយ៉ាឥស្សរៈនុភាព)
• កាកី (Kaki) – កំណាព្យអក្សរសាស្ត្រដោយចៅពញាព្រះឃ្លាំង (ហន) (ដោយមានកំណាព្យលួងលោមដោយស៊ុនថនភូ)
• សិតាលយភ្លើង (Sida Loy Ploeng/Sita’s Trial by Fire) – ពី Ramakien (និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ១)
• ចងថនន (Chong Thanon) – ពីឈុតសាងផ្លូវនៃ Ramakien (និពន្ធដោយព្រះបាទរាមាទី ១)
• ទិព្វសង្វារ (Thip Sangwan) – ស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រពីសម័យរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥
• លក្ខណវង្ស (Laksanawong) – និពន្ធដោយស៊ុនថនភូ

ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្ទុះការតវ៉ារបស់សាធារណជន លោក ប្រសព្វ រៀងងើន អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ បានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងបានដឹងអំពីស្ថានភាពនេះ ហើយបានបញ្ជាឱ្យនាយកដ្ឋានជំរុញវប្បធម៌សហការជាមួយនាយកដ្ឋានវិចិត្រសិល្បៈ ក្រសួងការបរទេស និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដើម្បីស៊ើបអង្កេតការអះអាងនេះ និង ផ្ទៀងផ្ទាត់ការពិត។

លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើ ភាពស្មុគស្មាញ និងភាពរសើបនៃបញ្ហានេះ ដោយបញ្ជាក់ថា ការពិនិត្យឡើងវិញយ៉ាងហ្មត់ចត់ និងប្រុងប្រយ័ត្នគឺចាំបាច់បំផុត។ ក្រសួងវប្បធម៌បានប្តេជ្ញាថានឹងផ្តល់ព័ត៌មានថ្មីៗនៅពេលណាដែលមានទិន្នន័យពេញលេញ និងត្រឹមត្រូវអំពីស្ថានការណ៍នេះ។

ឧប្បត្តិហេតុនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពចម្រូងចម្រាសផ្នែកបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ជាច្រើនលើករវាងថៃ និងកម្ពុជា ដែលធ្លាប់បានកើតឡើងរួចមកហើយលើធាតុដូចជា សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី សិល្បៈក្បាច់គុន (ប្រដាល់ថៃទល់នឹងគុនខ្មែរ) និងការរចនាប្រាសាទបុរាណ។
ប្រទេសទាំងពីរពិតជាមានប្រវត្តិសាស្ត្រវប្បធម៌ដែលជាប់ទាក់ទងគ្នា ប៉ុន្តែជារឿយៗនេះនាំឱ្យមានការបកស្រាយ និងការអះអាងខុសគ្នាអំពីប្រភពដើម៕